Xưa kia, khu vực rộng nhất của lòng hồ Phú Ninh có tên gọi là Nà Bộng, là khu đất rộng phì nhiêu. Năm 1927, người Pháp đã có ý định xây hồ nhưng bất thành. Đến 1954, chính quyền cách mạng cũng tiếp nối ý định này nhưng do hạn chế về kỹ thuật việc xây hồ đành gác lại. Đến năm 1977, với sự trợ giúp về chuyên môn của các chuyên gia thủy lợi trung ương, tỉnh Quảng Nam đã phát động toàn dân cống hiến vật lực và sau 9 năm công sức đào, nạo vét… hàng chục triệu m3 đất, đá, hồ Phú Ninh đã được tạo dựng và được khánh thành vào ngày 29/3/1986.

Ngày nay, hồ Phú Ninh đã trở thành một công trình thủy lợi lớn tại khu vực miền Trung với ưu thế để phát triển thuỷ lợi, thuỷ sản, thuỷ điện, nông lâm nghiệp, cung cấp nước sinh hoạt... Hồ Phú Ninh còn là một điểm du lịch sinh thái hấp dẫn du khách đến tham quan nghỉ dưỡng. Cảnh sắc thiên nhiên kỳ thú, phong cảnh nên thơ, không khí thoáng đãng trong lành, đặc biệt với nguồn nước khoáng lộ thiên… làm cho du khách quên đi những lo toan, tất bật thường ngày để hòa mình vào cảnh trí thiên nhiên nơi đây.

Từ trên cao nhìn xuống, lòng hồ như một chảo nước khổng lồ với nhiều ốc đảo, được ôm trọn bởi những dãy núi, những bờ đê và những cánh rừng phi lao, bạch đàn… xanh tốt. Trong vùng lòng hồ có gần 30 đảo lớn, nhỏ, tạo nên một quần thể sơn thuỷ hữu tình; trong đó có một số đảo lớn như: đảo ông Sơ, đảo 61, đảo Rùa..., tất cả giống như một Hạ Long thu nhỏ. Hệ động thực vật nơi đây vô cùng phong phú với khoảng 142 họ thảo mộc, trong đó có nhiều nhóm thảo mộc hoặc dược liệu quý hiếm; có khoảng 148 loài động vật mà trong đó có 14 loài được ghi vào sách đỏ. Đặc biệt tại lòng hồ Phú Ninh còn có mỏ nước khoáng nóng tự nhiên quý giá với nhiều nguyên tố vi lượng có tác dụng tốt cho việc giải khát và chữa bệnh.

Đến với Phú Ninh, những chuyến du thuyền nhẹ lướt trên mặt hồ yên lặng đưa du khách đi thăm cảnh hồ, các đảo, điểm nước khoáng nóng… Ngoài ra, từ cổng chính vào hồ chừng 5km rẽ trái theo đường đồi dốc thoai thoải rợp bóng cây xanh du khách sẽ đến với khu nhà nghỉ tiện nghi, nhà hàng ăn uống giải khát, thuyền đạp nước phục vụ du khách; những điểm câu cá tuyệt vời... Câu cá ở Phú Ninh dường như dễ hơn ở các nơi khác, cá nuôi thả như rô phi, mè, trắm, hoặc ngồi trên thuyền đến các đảo nhỏ nằm giữa lòng hồ du khách có thể câu cá bống trong các khe đá, rồi tự chế biến món ăn ưa thích giữa cảnh thiên nhiên.

Một Phú Ninh trập trùng đảo, trập trùng cây và mênh mông trời nước... đã và đang trở thành khu du lịch sinh thái với nhiều hoạt động đa dạng như tham quan, câu cá, chèo thuyền, bơi trên hồ, vui chơi giải trí, thể thao, nghỉ dưỡng, chữa bệnh có sức hấp dẫn đối với du khách xa gần.