Thơm ngon bánh ngải của người Tày
Cập nhật: 21/04/2022
Trong đời sống sinh hoạt, đồng bào dân tộc Tày chế biến gạo nếp, lá ngải cứu thành món bánh thơm ngon hấp dẫn.
Với hương vị đặc trưng, những chiếc bánh ngải được làm để dùng trong gia đình và đãi khách vào những dịp lễ, Tết, sinh hoạt truyền thống của đồng bào.
 
 
Món bánh ngải của đồng bào dân tộc Tày. 
 
Để có được chiếc bánh ngon, đẹp mắt, người làm bánh phải rất kỳ công, đó cũng là sản phẩm đánh giá sự khéo léo của người phụ nữ Tày. Thế nên gia đình nào cũng quan tâm đến việc truyền dạy cách làm bánh ngải cho con gái, để khi đi lấy chồng sẽ biết cách làm bánh dâng cúng tổ tiên, mời cha mẹ, họ hàng, đãi khách gần xa. Đã ngoại lục tuần có kinh nghiệm mấy chục năm làm bánh ngải, bà Nông Thị Tiến ở thôn Bản Mới, xã Nam Cường (huyện Chợ Đồn, Bắc Kạn) cho biết: “Để có bánh ngon, trước hết phải chọn nguyên liệu tốt. Đó là loại gạo nếp nương hạt mẩy to tròn. Ngải cứu chọn lá non, bởi nếu lá già quá sẽ dai và đắng. Ngoài ra cần có đường cát, vừng đen, sáp ong. Quan trọng nhất là khâu chế biến, đòi hỏi người làm phải có kinh nghiệm để các nguyên liệu hòa quyện vào nhau tạo thành chiếc bánh dẻo thơm, bóng mịn”.
 
Trông chiếc bánh ngải giản dị nhưng để làm ra phải trải qua nhiều công đoạn. Gạo nếp nương được ngâm qua đêm sau đó mới cho vào chõ đồ lên thành xôi. Lửa phải to, hơi nóng mới bốc lên đều, hạt nếp chín căng tròn. Lá ngải nhặt rửa sạch sẽ rồi đem vào luộc với nước vôi trong để giữ được màu xanh. Lá ngải chín vớt ra vắt hết nước, thái nhỏ, xao qua bằng chảo gang. Về phần nhân bánh thì vừng đen được rang chín, giã nhỏ rồi xào với đường cát.
 
Tùy vào khẩu vị mà người làm cho độ ngọt, nhạt khác nhau. Nhân bánh cũng có thể thêm lạc rang hoặc xào cùng mỡ lợn. Khi xôi chín được dỡ ra trộn với lá ngải rồi giã nhanh tay. Sau khi xôi được giã nhuyễn thì sẽ nặn bánh. Các bà, các mẹ thoa một chút sáp ong hoặc mỡ lợn vào lòng bàn tay rồi vê vỏ bánh mỏng ra tra nhân vừng vào nặn thành chiếc bánh nhỏ xinh. Theo bà Nông Thị Tiến, chiếc bánh bảo đảm chất lượng nhìn bên ngoài có màu xanh bóng tự nhiên, khi ăn, bánh mềm, dẻo dai hòa quyện với vị ngọt bùi của nhân. Bánh thành phẩm được gói lại bằng lá dong hoặc lá chuối để tránh bị khô mặt.
 
Món bánh ngải được người Tày yêu thích không chỉ bởi dễ ăn mà còn có tác dụng tốt cho sức khỏe. Trong bánh có lá ngải là vị thuốc Nam rất hữu ích được đồng bào sử dụng trong trị bệnh đau đầu, mất ngủ, an thần, cảm cúm. Nhờ khéo léo kết hợp các nguyên liệu với nhau bà con đã tạo ra món bánh thơm ngon, khi ăn không còn vị đắng, thoảng mùi đặc trưng của nếp, vừng, lá ngải. Theo phong tục truyền thống, người Tày làm bánh vào dịp cầu mùa, mừng lúa mới, giỗ họ, đón năm mới. Chỉ với những nông sản quen thuộc, nhưng qua bàn tay của đồng bào đã trở thành đặc sản vùng miền tạo nên nét đặc trưng trong văn hóa ẩm thực của người Tày.
 
Bài và ảnh: Thư Ngọc
Báo Quân đội nhân dân - qdnd.vn - Đăng ngày 17/04/2022